در ازل پرتوِ حُسنت ز تجلّی دَم زد / عشق پیدا شد و آتش به همه عالَم زد - غزلیّات حافظ

در ازل پرتوِ حُسنت ز تجلّی دَم زد / عشق پیدا شد و آتش به همه عالَم زد

جلوه‌ای کرد رُخت، دید مَلَک عشق نداشت / عینِ آتش شد از این غیرت و بر آدم زد

عقل می‌خواست کز این شعله چراغ افروزد / برقِ غیرت بدرخشید و جهان بر هم زد

( غزلیّات حافظ )

این غزل از شاهکارهای حافظ و غزل عارفانۀ فارسی است. خواجه همانند بسیاری از عرفا در این غزل می فرمابد: حسن و زیبایی علت پیدایش عشق است و عشق سبب پیدایش همۀ موجودات عالم است

در بیت دوم : آن امانتی که به آسمان و زمین عرضه شد و ملائکه از قبول آن سر باز زدند، به تعبیر عارفان، عشق است که بر دوش آدم قرار داده شد. بیت اشاره است به آیۀ 72 سورۀ احزاب

در بیت سوم : عقل : عقل جزئی ( عقل معاش ، نه عقل معاد که عقل الهی است) که با عشق مخالف است و برای شناخت رازهای نهانی نامحرم است و به معرفت حق راه نمی برد

توضیح کامل این غزل در کتاب "شاخ نبات حافظ" نوشته دکتر برزگر خالقی